گیلان نامه

تمدن های گیلان: ------------------------- تات های کوهپایه و کوهستان نشین: تات ها قومی هستند که غالباً در آذربایجان شرقی و کناره های دریای خزر زندگی می کنند. نام " تات " به گروههائی از مردم ایرانی نژاد اطلاق می شد که در ایران و یا قفقاز زندگی می کردند و به لهجۀ تاتی سخن می گفتند. تمدن های گیلان: ------------------------- تات های کوهپایه و کوهستان نشین: تات ها قومی هستند که غالباً در آذربایجان شرقی و کناره های دریای خزر زندگی می کنند. نام " تات " به گروههائی از مردم ایرانی نژاد اطلاق می شد که در ایران و یا قفقاز زندگی می کردند و به لهجۀ تاتی سخن می گفتند. این واژه در ترکی به مفهوم : عناصر خارجی " می باشد و در دورۀ تسلط ترکان بر سرزمین ایران، آنها ایرانیان را به این نام می خواندند. پژوهشگران روسی نیز بر این عقیده اند که واژۀ تات نام قبیله و یا نژاد مخصوصی نیست و ترکها، که بیشتر اوقات به صحرانشینی روزگار می گذراندند، پس از تصرف ایران ایرانیانی را که به کار کشاورزی اشتغال داشتند و روستانشین یا شهرنشین بودند به نام تات می خواندند. به اعتقاد برخی محققان از جمله ملک الشعراء بهار، ایرانیان قدیم به مردم بیگانه " تاجیک " می گفتند. این واژه چون در ماوراالنهرو توران باقی مانده و در زبان دری به صورت " تازی " درآمده بود برای نامیدن اعراب به کار می رفت. هنگامی که ترکان آلتائی و فارسی زبانان آن سامان درهم ادغام شدند واژۀ تاجیک که با همان مفهوم وارد زبان ترکی شده و به صورت تات درآمده بود برای اطلاق به فارسی زبانان به کار رفت. کنت دوبینو در کتاب تاریخ پارسیها اظهار نظر کرده است که " دربیک " ها تیره ای از اقوام امروزۀ تات ها در چند روستای قزوین و شاهرود و خلخال و رودبار گیلان و نقاط دیگری از جمله هرزند، گرنیکان و گلین قیه در مرند و زنوز و حسنلو در قره داغ زندگی می کنند.  بخشی از ساکنان شبه جزیرۀ آبشوران، سوراخانی، بالاخانی، باکو، نواحی شمالی قوناخ کند و دیوچی، خزی و دیگر بخشهای جمهوری آذربایجان همچنین ناحیۀ دربند و برخی از نواحی داغستان نیز تات نشین می باشند. تعداد تات های ساکن شوروی سابق در حدود 11000 نفر سرشماری شد. در صورتی که عدۀ آنان در ایران به مراتب بیشتر است، زیرا آنها در آبادی های اسبو و اسکستان و درو و دیگر آبادی های تات نشین در شاهرود و خلخال نزدیک 40/000 نفر از تات ها زندگی می کنند که زبانشان هم تاتی است.  محل زندگی تات های گیلان بیشتر در مناطق کوهپایۀ رودبار، عمارلو و رحمت آباد است. تات های کوهپایه نشین در این نواحی غالباً پیشه ور و کشاورز می باشند و تات های کوه نشین معمولاً به دامداری اشتغال دارند و برای تغذیۀ دامهای خود در تابستان گله ها را به مراتع بالای کوه می برند و در فصل سرما و زمستان آنها را به مناطق کوهپایه باز می گردانند.  لهجۀ تاتی این قوم به سبب اختلاط آنها با مردم گیلک زبان اصالت اولیۀ خود را از دست داده است. می توان گفت که مردم تات در گیلان دو زبانی شده اند و لهجۀ آنان به صورت ترکیبی از ترکی و گیلکی رودباری در آمده است.